Doos uit eigen doos

Als zelfstandig ondernemer kun je meestal fluiten naar een kerstpakket. Tenzij je wederhelft zorgt voor een doos met verrassingen aan het eind van het jaar.

Dan hoef je alleen nog maar in de zomer een kickstarter te backen, en als het dan net voor kerst binnenkomt snel in de gereedstaande verzameldoos te leggen. Krijg je het ingepakt terug onder de boom.

Printen, snijden en hoezen

Omdat ik Town Builder: Coevorden ondersteund heb op Kickstarter heb ik toegang gekregen tot de beeldbestanden. Dus vorige week de kaarten geprint, gesneden en van hoesjes van Magic: The Gathering voorzien.

Nou kan ik het spel dus al spelen nog voor het er is. Helaas is het me nog niet gelukt om hèt bewijs dat het spel om Coevorden draait, de fontein met Ganzen Geesje, te bouwen.

Lincoln doorgronden

Martin Wallace, bekend van het lastig te doorgronden Brass, kan bij mij wel een potje breken. Eén van mijn eerste spellen, Tyros, is ook van hem. Middels Kickstarter is Lincoln nu binnen gekomen. En meteen is er op BoardGameGeek een enorme discussie losgebarsten over de (ondoorgrondelijke) regels. Wat mij doet vermoeden dat dhr. Wallace naast een uitmuntende spelontwerper een bedroevende regelschrijver is. Of hij verondersteld dat de spelers dezelfde dingen logisch vinden als hij zelf. Ik moest een keer of wat heen en weer bladeren om te snappen wat hij bedoelde. Net als bij Brass. En dan nog weet ik niet zeker of ik alles goed begrepen heb, want sommige dingen lijken elkaar tegen te spreken of te overlappen, wat de verwarring vergroot. Zo heeft hij het bijvoorbeeld over 'removed from play' en 'permanently removed from play'. Zijn dat verschillende dingen? Is de eerste hetzelfde als 'discarded', waar hij het ook vaak over heeft?

Op zich, als je het met je tegenstander eens bent over de interpretatie is er niks aan de hand op het moment dat je wilt gaan spelen. Maar het zou zo mooi zijn als je volgens de regels speelde die de maker in zijn (ondoorgrondelijke) hoofd had.

Het spel ziet er overigens tiptop uit. Ingehouden, sfeervol en functioneel geïllustreerd.

Koeien & Moeien & Opa

Op het SpellenSpektakel in Eindhoven zag ik een exemplaar van het spel Koeien & Moeien. Dat is in de jaren tachtig van de vorige eeuw uitgegeven door het weekblad Boerderij. Op dit exemplaar zat een sticker van Opa. Mijn exemplaar heeft dat niet. Ik weet niet welke van de twee bijzonder is.

Koeien & Moeien is een wat vereenvoudigde versie van Monopoly. Je koopt weides en vult die met koeien. Op grote kavels kun je meer koeien houden. Je kunt ook een variant spelen waarbij je de kavels klein houdt en een natuurbeheervergoeding opstrijkt.

Veel houten koetjes. Voor die tijd best uniek. Tegenwoordig zijn 'animeeples' alomtegenwoordig.

Kickstart

Tot mijn grote schrik heb ik me de afgelopen periode niet zo goed kunnen beheersen op Kickstarter, en nu zijn er maar liefst 7 bordspellen in diverse stadia van productie met mijn naam er op. In mijn vorige bericht had ik het al over:

• Town Builder: Coevorden,

maar dat is dus niet de enige. Het begon(?) allemaal met:

• Songbirds,

een fraai en eenvoudig spel met vogeltjes, waarna ik stuitte op:

• Lincoln,

van de bekende ontwerper Martin Wallace. Een tweepersoon historisch spel, daar kun je mij wel blij mee maken. In het voorbijgaan ondersteunde ik voor de leuk ook:

• Villagers.

Dat zag er wel geinig uit, niet al te zwaar en niet al te duur. Daarna kwam:

• Deus lo Vult,

waarvan ik eerlijk gezegd qua spelplezier weinig verwacht, maar waar ik volledig voor viel vanwege de illustraties. Net zoals:

• Space Explorers,

en het prachtige Victoriaanse:

• Mr. Cabbagehead's garden.

U heeft meegetelt? Zeven stuks, die de komende maanden door de postbode afgeleverd gaan worden.

Dan is het nu wel tijd voor een filmpje: "Kickstart My Heart" van Mötley Crüe.

Stedenbouwer: Coevorden

Dat Coevorden zich goed leent voor een bordspel is mij niet ontgaan. Zo heb ik drie knutselwerkjes met de vestingstad als achtergrond. Eentje waarbij je ganzen naar de markt moet drijven, eentje waarbij je ijzerkoeken (of brandewijn) moet verzamelen, en eentje waarbij je de stad moet veroveren. Maar nu is er een spel verschenen dat het prototype-stadium ontgroeit is, gemaakt door iemand uit ... Vancouver! Het heet Town Builder: Coevorden en je kunt het ondersteunen op Kickstarter. Dat heb ik natuurlijk meteen gedaan.

De illustraties zijn niet helemaal mijn smaak, maar wel vakkundig gemaakt, en zo te zien hier en daar gebaseerd op echte gebouwen. De watertoren lijkt best een beetje. De naam zegt het al: je bouwt een stadje.

Het kan nog tot zomer 2019 duren voordat het spel hier in de kast ligt. Dat heb je met kickstarters.

Vreemde wezens in de ruimte

Op Noorderspel heb ik Chimera Station gespeeld. In dat spel ben je een soort krankzinnige geleerde die buitenaardse wezens rekruteert en muteert teneinde punten te halen. Je hebt daar 5 ronden voor. Het is een worker placement, maar dan alien placement.

Je begint met 2 wezens. Die kun je gebruiken om aan geld en/of voedsel en/of punten te komen, of om een stuk bij aan het ruimtestation te bouwen, of je kunt de wezens muteren. Je kunt ze bladeren geven, zodat ze zichzelf en anderen kunnen voeden. Je kunt ze klauwen geven, zodat ze andere wezens kunnen verjagen. Je kunt ze tentakels geven, zodat ze extra geld en eten verzamelen. Je kunt ze hersens geven ... wat was daar ook alweer mee?

Niks mis mee. De kleuren zijn me iets te zuurstok, de acties te alomtegenwoordig. Best grappig met die plastic poppetjes die je op kunt bouwen. Maar al met al maakte het geen verpletterende indruk. Gek genoeg denk ik dat het me meer zou aanspreken met een - gaap - middeleeuws thema. Dat je een stadje bouwt, en dat je de dorpelingen een hooivork of een zwaard of een plunjezak of ... vernuft geeft.

Coevern

O ja, dit ligt hier ook nog in een bakje. Het prototype van het spel Coevern.

Na een fikse slag is het je gelukt: je hebt de stad Coevern ingenomen. Helaas liggen grote delen van de stadsmuur in puin, en de inwoners zijn ook nog lang niet allemaal even gelukkig. Het is jouw taak om er voor te zorgen dat de stad weer sterk en welvarend wordt. Daarvoor zet je de verschillende vooraanstaande stedelingen aan het werk. Maar let op: de andere spelers voelen er wel wat voor om de stad te heroveren. Zo kan de stad nogal eens wisselen van eigenaar. Wie aan het eind van het spel de stad onder controle heeft, heeft gewonnen.

Spellen kopen doe ik niet meer

Spellen kopen doe ik niet meer.

Wat? Kingdomino voor 4,98? Schandalig goedkoop.
Mijn stelregel is dat een spel altijd 5 euro waard is. Al was het maar aan uitpakplezier dan wel onderdelen.

Werken met kolen en ijzer

 

Het is me de afgelopen twee weken gelukt om twee keer Brass te spelen. Tegenwoordig heet dat spel Brass: Lancashire omdat het een extreme make over gekregen heeft. Dat heeft het spel mijns inziens niet echt nodig, maar ik heb de nieuwe verschijning nog niet kunnen bekijken, dus misschien vergis ik me.

De eerste keer was ik als eerste aan de beurt en bouwde ik een ijzergieterij in Blackburn. Pas na afloop kwam ik er achter dat dat niet had gemogen, want daarvoor moet je steenkool aan kunnen voeren. Die had ik van het steenkolenvraagspoor gepakt zonder aan een haven verbonden te zijn. Stom toch? Waarmee meteen duidelijk is gemaakt hoe goed je moet opletten als je iets wil bouwen. Je moet de juiste kaart op handen hebben, maar ook nog eens goed verbonden zijn aan de steenkolenstroom, indien nodig.

De tweede keer maakte ik die fout niet meer. Want een ezel stoot zich in 't gemeen geen twee keer aan dezelfde steen. Kool.

Zo heel moeilijk is Brass niet. Dat heb ik hier al eens uitgelegd.

Beschavingen op weg naar wereldheerschappij

Ik heb een zwak voor spellen waarbij je een beschaving moet opbouwen. Nations valt in die categorie. Je begint met wat gebouwen, vechtersbazen en grondstoffen, die je slim in moet zetten, soms met behulp van werkers, om de machtigste beschaving te worden. In elke beurt kun je, globaal:

• Een kaart kopen voor 1, 2 of 3 goud. Er zijn verschillende soorten kaarten:

• Adviseurs. Eén per speler. Meestal leveren ze extra 'dingen' op tijdens de inkomensfase, of ze hebben een speciale kracht.
• Gebouwen. Leveren 'dingen' als er een werker op staat.
• Vechtersbazen. Leveren kracht, maar kosten vaak graan.
• Veldslagen. Leveren je eenmalig grondstoffen op.
• Oorlogen. Zorgen er voor dat iedereen een bepaald krachtniveau moet hebben.
• Wereldwonderen. Kun je stapsgewijs bouwen met behulp van architecten, en leveren als ze klaar zijn 'dingen'.
• Kolonies. Leveren elke inkomstenfase grondstoffen.

• Een werker aan het werk zetten. Werkers gaan in een gebouw aan het werk of worden vechtersbaas. Een werker inzetten kost erts.

De 'dingen' die je moet zien te verkrijgen in je beurt zijn:

• Goud. Om kaarten te kunnen kopen.
• Graan. Om je vechtersbazen te kunnen voeden en hongersnood te voorkomen.
• Erts. Om werkers en architecten in te zetten.
• Kennis. Een voorsprong in kennis levert je overwinningspunten op.
• Kracht. Heb je nodig om goed voor de dag te kunnen komen in oorlogen.
• Stabiliteit. Heb je nodig om de oorlogen een beetje netjes te overleven.
• Overwinningspunten. Daar draait het allemaal om.

Aan het eind van elke ronde, er zijn er 8, vinden er nog 2 gebeurtenissen plaats waar je tijdens je beurt op dient te anticiperen. Die gebeurtenissen kunnen je namelijk wat kosten op opleveren.

Nations zit lekker strak in elkaar. Je moet overal op letten. Regelmatig zul je dan ook tijdens het spelen uitroepen: "Wat een rotspel!" Omdat iemand je voor is bij het kopen van een kaart. Of omdat je niet opgelet hebt en niet voorbereid bent op de hongersnood. Of omdat je moet kiezen tussen twee kwaden, of niet kunt kiezen tussen twee goeden. Topspel!

Reptielen op weg naar wereldheerschappij

Ik wist leden van "Drentse Bordspelers" en "De Vrolijcke Gans" te bewegen tot het spelen van Dominant Species. Een spel waarin je als diersoort moet proberen de wereld te overheersen. Mijn reptielen begonnen slecht, maar wisten zich gaandeweg over steeds meer tegels te verspreiden, dus rekenden op een fikse eindsprint in de score. De insecten lagen mijlenver voor, maar werden vlak voor de eindtelling gedecimeerd tot één soort doordat het gras overal verdween. Winnaar werden de vogels.

Ik vind Dominant Species een topspel. Mijn medespelers vonden het niet slecht, maar waren blij dat de strijd was afgelopen. Ze hadden vooral, volgens eigen zeggen, geen idee wat ze aan het doen waren, en werden wat onrustig van de voortdurende verschuivingen in omvang en plaats van de soorten.

Griekse nietologie

Sommige mensen houden van spellen met veel miniaturen. Blood Rage of zo. Ik hoef ze niet te hebben. Heb liever iets met veel hout. Maar ik wil ze best wel spelen. Aldus schoof ik aan bij Lords of Hellas. Daarin ben je een held die moet proberen de held der helden te worden. Dat kan op verschillende manieren. Je kunt bijvoorbeeld met je leger twee landen veroveren. Of vijf tempels. Of met je held drie monsters verslaan. Bidden tot de goden maakt je sterker. Dat moeten priesters voor je doen. Die priesters krijg je door een tempel te bouwen. Of door een monster op een bepaalde plek goed te raken. Dan zijn er ook nog monumenten die je kunt uitbreiden waardoor je gebeden krachtiger worden. Maar dan kunnen er ook allerlei nare dingen gebeuren, zoals extra monsters. Bovendien slaan de bestaande monsters aan het muiten.

Kortom: alles hangt weer vernuftig met elkaar samen. Ik was Hermes, die snelle, en begon maar meteen op een naburig monster in te hakken. Niet verstandig. Het is beter om eerst wat kracht op te bouwen middels gebeden. Toen ik dat eenmaal gedaan had, bleek dat de kaarten goed lagen om meer gebieden te veroveren. En toen ik bijna twee landen te pakken had, versloeg een medespeler een derde monster en was het afgelopen.

Je moet ook overal op letten.

De allergrootste

Afgelopen week voor het eerst El Grande gespeeld. Schandalig! Dat spel is een klassieker. En niet voor niets, is gebleken. In een ronde heb je deels zelf in de hand wanneer je aan de beurt bent. Zowel vroeg als laat aan de beurt zijn heeft zo zijn voordelen. Je kunt dan als eerste actiekaarten kiezen, of je krijgt meer edelen tot je beschikking om op het bord te plaatsen. En je wilt zo veel mogelijk edelen op het bord hebben, want dat levert punten op. El Grande tapt uit een klein en smaakvol vaatje. Dat wil zeggen dat het niet zo gek ingewikkeld is, maar wel heel veel keuzes geeft. Mijn favoriete spelsoort. En aan het eind mocht ik, dankzij een eindsprint, met de overwinning naar huis.

En we hebben met De Vrolijcke Gans nog iets leuks bedacht: tijdens de piekiesmarkt kun je bij ons in Theater Hofpoort Incluis spellen kopen, spellen verkopen, spellen spelen, ... maar ook spellen laten repareren. De spellendokter. Ik heb nog genoeg potjes met pionnen, blokjes en dobbelstenen.

Chinezen in Drenthe

Een groep touroperators uit China reisde afgelopen week door Drenthe. Daarom werd in de voormalige ING-bank van Coevorden een klein museum met Chinese schilderijen ingericht. Daarom haakte theater Hofpoort aan met het merk theater Hofpoort Incluis. Daarom worden er de komende periode activiteiten georganiseerd, soms rondom het thema China. Daarom is er aanstaande zaterdag een Oosterse spellendag. Met onder andere Paku Paku, Hanabi, Xanadú en Forbidden City.

De koude oorlog is uit

Meest opvallende uit de spellengek top 100 gevallen spel: Twilight Struggle. Op onderstaande foto speel ik een potje met mede-clublid M.F.

Waarom valt dit spel minder in de smaak bij "spellengekken"? Geen idee. Omdat het tweepersoons is? Patchwork staat er ook in. Omdat het een war game is? Memoir '44 staat er ook in. Omdat het best pittig is? Dat zijn er wel meer. Ik denk dat het gewoon net ietsje minder algemeen verkrijgbaar is dan de meeste andere spellen in de lijst. Net ietsje onbekender maakt net ietsje onbeminder.

Volgend jaar zet ik Twilight Struggle op 1, met het risico dat Boonanza dan uit de top 100 tuimelt.

Mijn bijdrage aan de spellengek.nl top 100 van 2018

Spellengek.nl top 100 – 2018

Van de spellen die ik in mijn top 20 opvoer komt doorgaans nog niet de helft in de top 100 terecht. Dit jaar heb ik daarom wederom de top 100 van vorig jaar als uitgangspunt genomen voor mijn eigen lijst. Dat geeft mijn favorieten uit de top 100 misschien een extra stimulans. Met dan natuurlijk op nummer 1:

1. Boonanza. Uwe Rosenberg verdient een standbeeld in de bordspellenhemel alleen op basis van dit spel. Niet al te eenvoudig maar toch snel te leren. Het mooiste vind ik dat vals spelen (de volgorde van de kaarten in je hand veranderen) zo ontzettend makkelijk is. Het grenzeloze vertrouwen van Uwe in de rechtschapenheid van bordspelliefhebbers is ontroerend.

Daarna is het even zoeken. Veel publieksfavorieten als Dominion en Imperial Settlers kunnen me weinig bekoren omdat ze in mijn hoofd het mooie Engels begrip multiplayer solitaire oproepen. Je hoeft elkaar heus niet voortdurend van het bord af te meppen, maar een béétje interactie, een béétje gezamenlijkheid bij een bordspel is toch niet te veel gevraagd?

2. Twilight Struggle. Drie jaar geleden mocht ik Twilight Struggle toevoegen aan de verzameling. Om daarna te ontdekken dat de jarenlange nummer 1-positie op BoardGameGeek volkomen terecht is. Het ziet er complex uit, maar het regelboek is kraakhelder, en de regels zijn relatief eenvoudig voor de enorme diepgang die het spel heeft.
3. Memoir '44. Dit spel scoort vooral hoog op spelbeleving. Het zijn maar een paar simpele regels en een handvol dobbelstenen, en toch voelt het alsof het lot van je manschappen in jouw hand ligt. WO2 zal nooit meer hetzelfde zijn.
4. Het Stenen Tijdperk. Pas laat in de collectie gekomen. Ooit op een spellenbeurs gespeeld en toen niet onder de indruk. Maar blijkt nu heel goed te passen in de spelgewoontes van het gezin.
5. Puerto Rico kaartspel. Dit spel kenden we eerder dan de grote broer. Is de mindere qua spelbeleving en diepgang, maar komt veel vaker op tafel omdat je sneller kan beginnen en eerder klaar bent. Tegenwoordig speel ik het alleen nog maar middels de app. Op die manier heb ik al een paar mooie nieuwe tactieken kunnen uitproberen. Met een aquaduct en een zwarte markt kun je heel handig gebruik maken van die armoedige indigoververijen.
6. Agricola. Toen we Agricola net hadden werd het bijna stuk gespeeld. Na een aantal jaren blijkt het een echte “stayer” te zijn. Wordt niet elk jaar veel gespeeld, maar wel elk jaar. Het is leuk om te merken dat het je altijd nog kan verrassen.
7. Pandemie. Qua spelbeleving kunnen er weinig tippen aan Pandemie. Wie herinnert zich niet die ene keer dat met nog maar 1 uitbraak te gaan en nog maar 1 trekkaart op de stapel en het hele bord vol gekleurde blokjes het laatste medicijn uitgevonden werd? Of net niet?
8. Brass. Veel spellen zijn best vlot te leren omdat ze lijken op andere spellen. Want je moet grondstoffen verzamelen, of poppetjes aan het werk zetten. Brass kent geen gelijke. Dus het duurt even voor het in je hersenpan is doorgedrongen. Als het (steenkolen)vuurtje eenmaal is opgestookt, dan blijft het branden.
9. Love Letter. Lekker Luchtig.
10. Ra. Knizia kan er wat van.
11. Regenwormen. Klassieker die nooit verveelt en in geen enkele spellenkast mag ontbreken.
12. Kolonisten van Catan. Ondertussen door veel spellen voorbijgestreefd, maar kan nog heel goed mee als middenmoter.
13. Istanbul. Jaren geleden heb ik een keer op een beurs Genua gespeeld, en Istanbul vond ik er wel wat op lijken. Wat blijkt? Het is van dezelfde ontwerper. Plezierige puzzel.
14. Machiavelli. Ik ben blij dat dit spel nog steeds gewoon in de Intertoys te krijgen is. Dat maakt dat nog meer mensen er bij toeval mee in aanraking gaan komen. Terecht. Goedkoper én rijker dan Catan.
15. SmallWorld. De eerste stap in de bordspellenwereld voor mensen die Risk zat zijn. Wees voorzichtig met uitbreidingen.
16. Tikal. Van de beroemde masker-trilogie is dit de beste. Dan komt denk ik toch door het Indiana Jones-thema, dat wat meer aanspreekt dan de tempelfeesten van Java en de kanalen van Mexica.
17. Ticket to Ride Europe. Van de grote middelmatige drie (de andere twee zijn – vanzelfsprekend – Catan en Carcassonne) komt deze bij mij net iets hoger.
18. Puerto Rico. Niet voor niets stond Puerto Rico jarenlang nummer 1 op BoardGameGeek. En het heeft de tand des tijds ook nog eens prima weten te doorstaan. Ik lees wel eens wat kritiek op het Spartaanse (gedateerde?) uiterlijk. Nou, opsmuk is bij bordspellen meestal een teken van onmacht. Puerto Rico is menig modepopje de baas.

En dan nog twee die er ook in 2017 weer niet in stonden, maar die toch echt dit jaar in de top 100 moeten komen:

19. Dominant Species. “Laten we maar gewoon beginnen”, hoor je nog wel eens zeggen. Bij Dominant Species was ik daar eerst wat huiverig voor. Want er kan zo veel. Maar na een paar rondes weet iedereen wel wat hij of zij beter had kunnen doen en is het volop eten en gegeten worden.
20. Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648. Het Wilhelmus uit het hoofd kennen? Op klompen kunnen lopen? De weg naar de dichtstbijzijnde coffeeshop kunnen wijzen? Nee: een exemplaar van “Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648” in huis hebben én kunnen spelen is wat mij betreft voldoende om het Nederlanderschap te kunnen bewijzen. Afgelopen jaar voor het eerst een keer uit kunnen spelen. Wat een heerlijke slijtageslag.

Wereldwijd

Aanstaande zaterdag worden over de hele wereld bord- en kaartspellen gespeeld op publiekelijk toegankelijke plaatsen. Dat heet International Tabletop Day (ITTD). De leden van spellenclub De Vrolijcke Gans spelen in winkelcentrum Gansehof in Coevorden. Het thema is "avontuur". De spellen waar in de aankondiging naar verwezen wordt zijn Tikal, Ice Flow en Graenaland.

Poorten en mazen

Spellen zijn er in soorten en maten. De tijden dat elk nieuw spel een variant op Ganzenbord of Monopoly was, ligt al heel lang achter ons. Regelmatig kom ik iets tegen met een bevreemdend mechanisme. Zoals bijvoorbeeld dat van Magic Maze.

In Magic Maze proberen vier personages uit een doolhof te ontsnappen. Maar voor ze zich naar de uitgang mogen spoeden moeten ze eerst hun eigen wapen zoeken. De vondst van het spel is dat je als speler niet een poppetje bent maar een handeling. Je mag bijvoorbeeld elk poppetje naar het noorden verschuiven. Niks anders. Andere spelers mogen weer wat anders. Je moet dus goed kijken waar elk poppetje heen moet, en hoe jij daar aan bij kunt dragen. Daarbij is het niet toegestaan om te overleggen. En daarbij moet het binnen een bepaalde tijd, aangegeven door een zandloper. En hoewel je niet mag overleggen, mag je een medespeler er wel op wijzen dat hij iets moet doen. Wat dat dan is mag hij/zij zelf uitzoeken. Je moet overal op letten, en hopen dat je medespelers dat ook doen. Doorkruisende plannen, hectiek en frustratie alom. Gelukkig duurt uitsluitsel ("We hebben het gehaald!" "We zijn allemaal dood!") nooit ver weg.

Hoog water

De nieuwe loot aan de Pandemie-boom heet Pandemic: Rising Tide en speelt zich af in Nederland. Nederland gaat gebukt onder neerslag en stormen en dat veroorzaakt doorbrekende dijken en onderlopend land. Als een haas (korte termijn) dijken bouwen en pompen, en (lange termijn) vier grote waterwerken oprichten. Deze aftakking lijkt lekker veel op het moederspel, zodat het in een vloek en een zucht te spelen is.

Ik ben die witte schoonmaker in Zeeland. Ver van een mogelijke verdrinkingsdood.

Ik heb het zelf niet aangeschaft omdat ik het een lelijk spel vind. Maar ik speel het graag, en dankzij spellenclub De Vrolijcke Gans lukt dat ook regelmatig. De laatste keer wonnen we verrassend overtuigend. Onterecht, naar later bleek, omdat we te veel speciale gebeurteniskaarten hadden meegeschud. Dat wil zeggen dat je meer tijd hebt om te winnen, én dat je meer voordeeltjes hebt tijdens het spelen. Gaandeweg bleek dat de meebrengster van het spel ook de nodige regels verkeerd gelezen had. De pompen waren bij haar nogal krachtig. En het uitwisselen van kaarten ging nogal makkelijk. Dus haar eerdere overwinningen bleken een stuk minder glansrijk.

Dus ook al lijkt het veel op het moederspel, toch de regels goed blijven lezen. En als je (makkelijk) wint nog een keer extra goed. Winnen is niet de bedoeling van het spel.

Een aanbod dat je best kunt weigeren

In het tweepersoons-spel Famiglia van Friedeman Friese ben je hoofd van een familie van boeven, en probeer je de bende groter te maken. Boeven hebben een getal van 0 tot en met 4. Je hebt twee boeven van waarde 0 van een kleur nodig om een boef van waarde 1 van die kleur in te lijven. En twee van waarde 1 om ... et cetera. De groene boeven zijn jokers, wat wil zeggen dat ze voor elke kleur van een lagere waarde door kunnen gaan. De gele boeven zijn knuppelaars die de waarde van een in te lijven boef kunnen verlagen. De blauwe boeven zijn boekhouders die er voor zorgen dat je uitgerangeerde boeven opnieuw in kunt zetten.

Het thema is flinterdun. Het is een soort patience voor twee, waarbij je goed in de gaten moet houden welke kaarten je speelt, want die ben je waarschijnlijk kwijt. De regels zijn helder maar ongebruikelijk, waardoor het toch even duurt voor je in de gaten hebt wat de bedoeling is en wat de mogelijkheden zijn. Na één potje heb ik het wel door geloof ik, en dit eerste potje smaakte naar meer. Niet naar heel véél meer, denk ik. Na afloop had ik vooral zin om weer eens een keertje Schotten Totten te spelen.

Alleen is maar alleen

Als de spellenavond met meer zielen, meer vreugd, niet doorgaat, wat doe je dan? Dan pak je Vrijdag er bij.

Vrijdag kun je namelijk in je eentje spelen. Je bent gestrand op een onbewoond eiland dat je alleen kunt verlaten door piraten te verslaan. Maar nu ben je nog te zwak, ziek en misselijk daarvoor. Dus aansterken is het devies. Dat doe je door kleine opdrachten uit te voeren die je lichamelijke gesteldheid en vindingrijkheid doen toenemen. Dit alles door middel van het draaien van kaarten. En na elke draai beslissen of je blijft draaien of stopt (en misschien je verlies neemt). Want Vrijdag is een deckbuilder (stapelbouwer) met wat push your luck-elementen. Gedurende het spel probeer je goede kaarten bij in je stapel te krijgen en slechte kaarten te verwijderen. Het mag allemaal niet te lang duren, want dan komen er ouderdomskaarten bij in je stapel, en die wil je niet. Bovendien worden de opdrachten steeds moeilijker. Dat alles om je stapel klaar te maken voor de grote confrontatie.

Het is mij nog niet gelukt om van het eiland af te komen. Deze impressie is verzonden middels een briefje in een fles. Help!

Een andere evolutie

Soms doe ik een impulsaankoop. Er stond me vaag iets van bij dat ik op internet een keer een spel had gezien dat zich handelde om de evolutie en erg veelkleurig was. In een winkeltje in Utrecht sloeg ik mijn slag. Maar Evolution: The Beginning blijkt een ander spel te zijn dan ik dacht. Geen hecht doorwrocht monster, maar een vluchtige viervoeter. Het leek me ook al zo goedkoop.

In dit spel krijg je elke beurt een nieuwe soort bij je bestaande soorten, en kun je vervolgens al je soorten uitrusten met verdedigingsmechanismen. Aan het eind van je beurt moet je zorgen dat al je beesten te eten hebben, anders leggen ze het loodje. Je herbivoren eten groenvoer uit de poel, je carnivoren eten herbivoren. Wat je opeet komt in een zakje, en wie aan het eind van het spel - als de trekstapel leeg is - het meeste in het zakje heeft, heeft gewonnen.

Stukken makkelijker dan de mastodont Dominant Species.

Nou blijkt Evolution: The Beginning dus deel uit te maken van een hele familie. Ik heb een zwak voor spellen met dit thema, dus wie weet doe ik nog 's een aanvullende weloverwogen aankoop.

Inis is in

Risk is niet zo'n leuk spel. Het eindigt vaak in ruzie. Het geluk kan namelijk aan de zijde van iemand anders zijn, en dat is niet fijn. Gelukkig is er voor de vechtersbaas genoeg ander bordspelvertier te vinden. Zo is er bijvoorbeeld Inis.

In Inis ben je een Keltische stam op zoek naar eeuwige roem. Die kun je verkrijgen door de eerste stam te zijn die zich in 6 gebieden bevindt, of de eerste stam die 6 andere stammen overheerst, of de eerste die 6 kloosters bevolkt. Je stam stuur je aan door middel van het uitspelen van kaarten. Ten eerste krijg je 4 kaarten uit de actiestapel, ten tweede krijg je kaarten van de gebieden waar je de meerderheid hebt, en ten derde kun je magie-kaarten bijverdienen. Met de kaarten kun je (onder andere) nieuwe gebieden ontdekken, reizen naar andere gebieden, kloosters stichten, magie-kaarten verwerven, en natuurlijk je tegenstanders - pardon, medespelers - te lijf gaan.

Zodra het knokken wordt kan je tegenstander nog achter de veilige muren van een stad vluchten, daarna is het kaarten spelen. De interpretatie van die kaarten kan voor enige discussie zorgen. In dat verband doet Inis sterk denken aan Blood Rage, dat uit een soortgelijk vaatje tapt. En net zoals bij Risk iemand onverwacht hoog kan gooien, kan bij Inis iemand opeens een kaart tevoorschijn toveren die een overwinning in een nederlaag doet veranderen. Niet leuk. Maar toch leuker dan Risk.

Wel wat moeilijker uit te leggen. En om een beetje slim te kunnen spelen moet je wel weten wat voor kaarten er zoal in het spel zitten. En dat duurt de nodige potjes. Zelf heb ik er nog maar één gespeeld. Een potje waarin ik mijn eerste naïef aangegane schermutseling niet meer te boven kwam. En waarin ik aan het eind vergat dat ik nog twee best sterke kaarten had, welke mijn geslagen gezicht nog een beetje hadden kunnen redden.

Volgende keer beter.

Tegeltjeswijsheid

Het lijkt tegenwoordig wel of spellen steeds ingewikkelder worden. Ik geef Agricola de schuld. Daar kreeg je een setje basisregels plus een hele stapel kaarten met uitzonderingen daarop. (Geen kwaad woord verder over Agricola.) Opeens leken meer spellenbedenkers dit toe te passen. Op zich niks mis mee, maar je vervreemd daarmee wel de gelegenheidsspeler.

Gelukkig is er nu Azul. Verzonnen door Michael Kiesling, een oude rot in het vak. (Tikal, Mexica, Java, Torres, ...) Tegeltjes verzamelen en vervolgens aanleggen volgens een paar bedrieglijk eenvoudige regels. Je kunt tegenstanders dwars zitten door tegels te kiezen die zij hard nodig hebben, of door ze tegels in de maag te splitsen die ze niet kunnen gebruiken en dus strafpunten opleveren.

Op het rijtje van 4 foto's hier onder is de eerste er eentje van Azul. Prachtig spelmateriaal.

Daarna nog Chairs, een soort liefdesbaby van Jenga en Pinguin Panic, waarin je stoelen moet stapelen totdat ze op zijn.
En King of Tokyo, waarin je Tokyo moet veroveren en moet zien te behouden met een monster dat je naar wens kunt aansterken.
En Dixit, waarin je een plaatje zodanig moet beschrijven dat precies 1 medespeler kan raden welk plaatje je bedoeld.

Best simpele spellen.

Dus misschien valt het nog wel mee met de ingewikkeldheid van nieuwe spellen, en zoek ik gewoon in de verkeerde hoek.

Nieuw Amsterdam (Niet meer zo nieuw)

Van alle spellen die ik ken is Nieuw Amsterdam & the Dutch West India Trading Company waarschijnlijk het strengst. De acties die je doet komen nogal nauw. En je moet er nog op bieden ook.

In New Amsterdam probeer je roem (overwinningspunten) te vergaren in de kolonie. Dat kan op drie manieren:

• Huiden verschepen
• Verkiezingen houden
• Landbouwgrond in productie nemen

Tot zover is er niks aan de hand. Maar.

• Om huiden te kunnen verschepen moet je ze eerst kopen van de indianen. Daarvoor heb je goederen nodig. Die krijg je pas als je boten hebt laten uitvaren met diezelfde huiden. Om al die goederen tussentijds op te kunnen slaan heb je pakhuizen nodig, waar je hout voor nodig hebt om te kunnen bouwen. Dat hout krijg je door landbouwgrond te ontginnen. Door dat ontginnen trekken de indianen weg, waardoor je maïs nodig hebt om ze te bereiken. Die maïs krijg je van je landbouwgrond.
• Om lekker veel overwinningspunten te halen uit de verkiezingen moet je veel huizen hebben. Waar je hout voor nodig hebt om te kunnen bouwen. Dat hout krijg je door landbouwgrond te ontginnen. Maar elk huis heeft maïs nodig om te kunnen behouden. Die maïs krijg je van je landbouwgrond.
• Als je landbouwgrond in productie neemt levert je dat op korte termijn hout en op lange termijn maïs op, maar niet meteen heel veel overwinningspunten.

Er zijn 6 rondes. Aan het begin van elke ronde wordt er geboden op acties. Dat zijn er 2 of 3. Daarnaast heb je nog 3 'kleine acties'. Je hebt ze allemaal keihard nodig om je slinkse plannen uit te kunnen voeren. Als je niet goed hebt nagedacht kun je je goederen niet kwijt, of je huiden slechts voor een habbekrats, of krijg je de boerderij niet aan de praat, of lopen je verkiezingen niet zoals je gehoopt had. Gaandeweg voel je je brein opwarmen. Van plezier, en van frustratie.

Het spel is zo listig geconstrueerd dat het bijna een puzzel lijkt. Oplosbaar. Dat resulteert er in dat je na afloop nadenkt over een goede strategie voor de volgende keer. Want die volgende keer gaat er zeker komen.