Catan met vier spelers

In de rubriek "aan tafel" in dagblad Trouw zien we vier vrienden vertellen over hun liefde voor Catan. Uiteraard duik ik meteen op de foto om te kijken of er wel écht gespeeld wordt. Vaak is een spel een rekwisiet. Maar deze keer ziet alles er normaal uit.

Maar... wacht eens even. Er staan speelstukken voor 5 spelers op tafel, en ik zie maar 4 mensen op de foto. Waar is de vijfde man? Maakte die de foto? Wilde die niet bij op de foto? Wilden de anderen hem niet op de foto, en hebben ze gewacht tot hij het volgende rondje ging halen?

Toch weer een raadsel er bij.

Wat speelt men daar?

Hollands Hoop, seizoen 2. Het gezin doet aan gezelligheid, en dus komen er spellen op tafel. Maar welke?

Ganzenbord. Die is duidelijk. En bovenop de stapel ligt Mens erger je niet. En die twee andere dozen? De ene lijkt Das Große Tierlotto, dat andere Het grote Spellen-Magazijn. Nou niet bepaald spectaculair, en zelfs een beetje dubbelop. Want in de meeste "Spellen-Magazijnen" zit wel een ganzenbord en erger-je-niet.

Thematisch gezien hadden ze wel wat anders mogen spelen. De Betoverde Doolhof was wel leuk geweest, want een paar afleveringen eerder liepen ze nog door een maïsdoolhof. Hier had door de makers langer over nagedacht kunnen worden.

Geweld(ig)

Een bordspellenverzameling aanleggen is niet makkelijk. Bij elke aanschaf moet je je weer afvragen: "Hoe past deze in de collectie?"

Er kunnen verschillende redenen zijn om een spel aan te schaffen. Als je een brede collectie wil, dan is het goed om een spel toe te voegen dat iets heeft dat nog geen enkel ander spel in je collectie heeft. Een bijzonder mechaniek of thema, bijvoorbeeld. Of misschien schaf je het juist aan omdat het past bij iets anders. Zo heb ik zelf een zekere voorkeur voor spellen met een agrarisch thema (Agricola, Dicke Kartoffeln, Fields of Green), en voor spellen die zich afspelen in de Gouden Eeuw (Tulipmania, The Great Fire of London, Revolution: the Dutch Revolt 1568-1648).

In het verlengde van die laatste begin ik me te interesseren voor spelllen die een stuk geschiedenis op min of meer accurate wijze vorm proberen te geven. Vaak gaat het dan over veldslagen of geo-politieke verschuivingen. Twilight Struggle is een goed voorbeeld. Maar ook Memoir '44 en The Grizzled passen in die mal. Hooggespannen verwachtingen heb ik van Maria. Fris uit de verzenddoos en nog in folie op de plank.

Mijn collectie begint zich daarmee de laatste tijd vooral uit te breiden in de richting van de war games. Wie weet waar dat nog toe gaat leiden.

Compleet

Het lukt me tegenwoordig steeds beter om spellen te laten liggen bij kringloopwinkels. Temeer daar het soms (steeds vaker?) op een teleurstelling uitdraait. Maar vooral omdat de kast al vol genoeg is.

Laatst nog met De Kinderen van Catan en Regenwormen thuisgekomen, voor respectievelijk 2,50 euro en 0,50 euro. De dozen zaten dichtgeplakt en er zat een sticker Compleet op. Helaas miste Regenwormen een dobbelsteen. Dat verklaart misschien de lage prijs. Liever had ik meer betaald en 8 dobbelstenen gehad.

Met deze ervaring nog in het achterhoofd heb ik gisteren wel Babel (1,75 euro, dichtgeplakt, sticker Compleet) laten liggen.

Het mysterie van het ganzenbord

Kijk eens aan. Alweer een boek met een bordspel op de voorkant. De gijzelaar van Karin Giphart. Met in dit geval een mooi klassiek ganzenbordspel met houten ganzen. En ... pionnen?

Pardon?

Zijn er ganzen kwijtgeraakt en vervangen door pionnen? Zou kunnen. Maar dan zou ik toch geen twee blauwe pionnen nemen. Of je moet niet anders hebben. En waarom staat die groene gans met de snavel naar achteren?

Dit boek roept meteen al vele vragen op. Dan ben ik benieuwd of de inhoud ook zo spannend is.

Dat is ze niet, vind ik. Het is een vermoeiende aaneenschakeling van referenties naar pop culture, perspectiefwisselingen en gedachtetreinen. Ik hoopte nog op een konijn uit een hoge hoed op het eind, of een aap uit een mouw, maar het werd een sisser.

Paleontologenspel

Vele jaren geleden bedacht ik samen met de middelste een spel waarbij je opgravingen deed. Je kon dan bijvoorbeeld het skelet van de kop, het lijf of de staart van een dinosaurus vinden. Als je het skelet compleet had stuurde je het naar een museum.

Vele jaren later zit ik naar BoardGameGeekTV te kijken (een livestream vanaf Spiel Essen) en zie ik een spel voorbij komen waarbij je opgravingen doet. Je kunt bijvoorbeeld het skelet van de kop, het lijf of de staart van een dinosaurus vinden. Als je het skelet compleet hebt stuur je het naar een museum.

Klinkt bekend?

Ons spel noemden we het Paleontologenspel. Hun spel heet Lagerstätten.

Ons spel zag er stukken minder strak uit. We hebben er wel veel plezier aan beleefd.

Nog meer koeien

Een eenzame cowboy

Het spel Great Western Trail maakt kans op prijzen. Kennerspiel des Jahres, Jogo do Ano, om er maar een paar te noemen. Dat zal dan wel terecht zijn. Ik heb het nu drie keer op tafel gehad en één keer, de laatste, is het me gelukt om het uit te spelen. Ik heb me geen minuut verveeld, maar om het nou met prijzen te overladen...

In GWT ben je een cowboy, onderweg naar Kansas City met een kudde koeien. Het is de bedoeling om met een zo waardevol mogelijke kudde in Kansas City aan te komen. Onderweg kun je je kudde waardevoller maken. Dat kun je doen door koeien bij te kopen of door certificaten te behalen. Simpel toch?

Maar er komt nog wat bij. Onderweg kun je ook gebouwen bij op de route bouwen. Die leveren je extra acties of punten op als je ze bezoekt. Maar het maakt wel de route langer, want je mag maximaal drie gebouwen verder lopen. Ook kun je je trein vooruit zetten zodat je de kudde verder weg kunt vervoeren. Dat is weer handig omdat je daarmee recht kunt verwerven op meer of betere acties. En op punten natuurlijk. Want je kunt werkelijk overal punten voor krijgen. Hou alvast rekening met een rekenrondje aan het eind van het spel. Tijdens het spel worden geen punten bijgehouden.

Er komt nog meer bij. Je kunt manschappen inhuren om je te helpen onderweg. Met cowboys kun je goedkoper aan koeien komen. Met arbeiders kun je betere gebouwen bouwen, met ingenieurs gaat je trein sneller vooruit. Zo'n manschap kun je ook laten opklimmen tot stationschef, wat je weer een voordeel kan opleveren, zoals een eeuwigdurend certificaat voor je kudde. Zo hangt tot vervelens toe alles met elkaar samen.

Maar ik heb me dus geen minuut verveeld. Hoewel het wel een beetje lijkt op een omgevallen spellenkast.

Pluspuntje voor de iconografie. Als je het eenmaal doorhebt kun je altijd meteen zien wat je ergens kunt doen en wat voor gevolgen dat gaat hebben.

Minpuntje voor het gebrek aan spelersinteractie. Je kan niet eens een koe stelen. Iedereen doet zijn of haar ding, en aan het eind is het afgelopen.

(Voetnoot: Mombasa blijkt van dezelfde ontwerper. Een soortgelijk puntenfeest. En Broom Service. Dat net iets ingewikkelder is dan strikt noodzakelijk, getuige de voorloper Wie Verhext! Keep it simple, Pfister!)

Zwitserland bovenal

Uit de krochten van een kringloop in Drachten diepte ik Helvetiq op. Een spel dat naar het schijnt een zekere bekendheid geniet in Zwitserland. Want het gaat over Zwitserland. De ene kant van het speelbord wordt gebruikt voor een vraag- en antwoordspel, de andere kant voor iets leerzaams wat de structuur van de politiek laat zien.

Wat opvalt is de fraaie vormgeving. Subtiele tinten, leuke robuuste meeples, handige rondekaarten, noem maar op. Een ware bron van inspiratie voor het hetontwerp van Revolution: the Dutch Revolt 1568 - 1648.

En bij nader onderzoek blijkt het spel ook nog eens ontworpen te zijn door onder andere de gerespecteerde namen Bruno Cathala en Sébastien Pauchon. Die laatste is dan weer van Yspahan. Een favoriet die ik al veel te lang niet meer gespeeld heb. Laat ik die morgenavond maar eens meenemen naar De Vrolijcke Gans.

In historisch perspectief

Van sommige spellen weet je dat je ze ooit zult hebben zodra je ze ziet. Dat was bij mij het geval met Historia. Het speelbord zag er fantastisch uit, en het ging over het opbouwen van een beschaving.

Na aanschaf en nadere beschouwing blijkt het grafische aspect van de rest van het spel (kaarten en icoontjes) ietsje minder adembenemend, maar dat mag de pret niet drukken. Het is alleszins acceptabel en zelfs bewezen effectief. De grote hoeveelheid icoontjes is intimiderend maar snel aangeleerd.

In Historia probeer je een beschaving op te stuwen in de vaart der volkeren. Je doet dat door middel van een aantal acties, die je uitvoert door een kaart te spelen, grofweg:

• Kennis vergroten door middel van onderzoek.
• Kennis vergroten door middel van handel met een buur. (Kan alleen als de buur slimmer is.)
• Legermacht vergroten.
• Grondgebied vergroten.
• Een buur plunderen (Kan alleen als de buur zwakker is.)
• Rivalen in de pan hakken. (Kan alleen als de rivaal zwakker is.)
• Bevolking uitpersen.
• Monumenten oprichten.

En er is een actie 'revolutie' die er voor zorgt dat voor iedereen de beurt voorbij is. Je krijgt dan de twee actiekaarten die je het eerst gespeeld hebt terug, plus een kaart naar keuze. Het moment van de revolutie goed plannen is belangrijk in dit spel. Net als in het echte leven.

Daarnaast zijn de monumenten belangrijk, want die geven je allerlei voordeeltjes met betrekking tot de acties.

Dan heb je ook nog adviseurs en leiders en weet ik veel wat allemaal om het spel nog ingewikkelder te maken. En dan zijn er nog een heleboel uitbreidingen. Het is wel een spel waar je de aandacht er bij moet houden, anders dan mis je een voordeeltje of bonusactie.

En - o ja - er zijn CivBots! Dat zijn kaartgestuurde beschavingen die je het leven aardig lastig kunnen maken. Daardoor kun je het spel ook in je eentje (tegen 2-5 CivBots) spelen. Maar tegen echte mensen is leuker.

Ik vind 'm leuk. De manier waarop je de acties moet 'activeren' is slim bedacht. Soms heb je dringend behoefte aan het vergroten van kennis, maar dan ligt de kaart die dat doet onbereikbaar op de aflegstapel. Dat maakt revolutie aanlokkelijk, maar dan is de beurt voorbij. Dilemma's! Net als in het echte leven.

Uitgespeeld

Zaterdag 26 augustus 2017 was een historische dag, want toen is het me (ons) voor het eerst gelukt om Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648 uit te spelen. Na een moeizame nulde en eerste ronde ging het tempo vanaf ronde twee zowaar wat omhoog. Toen begon iedereen het een beetje door te krijgen. En meteen werd duidelijk wat zoal de lange speelduur veroorzaakt.

Ten eerste zijn er heel veel stappen. Geen van de stappen is overdreven ingewikkeld, maar alles bij elkaar kosten ze gewoon veel tijd.

Ten tweede kosten de stappen waarin je 'neuzen' toevoegt aan het speelbord heel veel tijd. Eerst moet je uitzoeken hoeveel neuzen je in totaal mag toevoegen. Daarna moet je goed kijken in welke provincie ze mogen, en hoeveel dan per provincie. Als iedereen dat gedaan heeft moet je per provincie kijken of er niet te veel zijn. En als je de hoeveelheid kloppend hebt gemaakt moet je ze de steden in schuiven, of niet. Dat allemaal op een onoverzichtelijk en te klein bord met te grote platte fiches.

Mijn idee om de fiches te vervangen door kubussen maakt de hantering mogelijk makkelijker. Als het ook nog de overzichtelijkheid vergroot, wordt de hoeveelheid werk die overblijft misschien meer acceptabel.

De kubus verkozen

Ik vermoed dat Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648 stukken speelbaarder wordt als de kartonnen fiches vervangen worden door kubusjes. Kleuren genoeg. Ik vond in mijn bak met spelmateriaal zelfs een paar mooie verweerde kleuren, zoals het blauw hiernaast. Kan ook slijtage zijn in plaats van de bedoeling.

Wat heb je dan niet meer? Een hoofd op de ene kant van het fiche en een geldstuk op de andere kant. Om in het spel aan te geven wat het is. Een oplossing daarvoor is een schatkist voor elke speler. Een kubus in de schatkist is geld. Een kubus op de landkaart is bevolking.

Verpletterende schuldenlast

Sommige spellen komen nooit tot uitgeven. Die vinden dan soms de weg naar print and play. Zoals Austerity, een spel dat je zelf kunt downloaden, printen en spelen. Je hebt dan nog wel wat gekleurde blokjes (of pionnen, of...) nodig om het compleet te maken. Het is een solo game, wat wil zeggen dat je verder niemand nodig hebt.

In Austerity ben je de baas van een land op de rand van het bankroet. Donkere wolken pakken zich samen. Het is jouw taak om de financiën weer gezond te krijgen. Als je land op 1 van de 5 indicatoren werkloosheid, veiligheid, rijkdom, gezondheid of populariteit onder de maat presteert wordt je met pek en veren besmeurd het land uit gejaagd. Als het je lukt om aan het eind van het jaar schuldenvrij te zijn ben je de held.

In een ronde (jaar) trek je steeds 2 gekleurde blokjes uit een zak. Die staan samen voor een bepaalde gebeurtenis die invloed heeft op je indicatoren. Je kunt de inhoud van de zak, en daarmee kans op bepaalde gebeurtenissen, beïnvloeden. Of investeren in bijvoorbeeld privatisering en veiligheid en daarmee de indicatoren verschuiven. Het belangrijkste is dat je de werkloosheid zo laag mogelijk houdt, want dat is (in dit spel) de motor van je economie.

Eén A4-tje met een handvol blokjes is al een compleet spel, en dan zitten er ook nog uitbreidingen bij. Allemaal met het doel om je te laten voelen hoe ellendig het kan zijn om (als land) in de schulden te zitten. Belasting omhoog? Kans op rellen neemt toe! Snijden in zorg? Meer zieken!

Al met al een leuke exercitie om af en toe te doen. Ik snap best dat zoiets niet uitgegeven wordt. Daarvoor is het een beetje licht. Maar het is het downloaden en printen zeker waard.

Opgepast: opklappening!

Deze zomer werk ik vanuit mijn bloedeigen Opklapatelier. Daar bouw ik mijn werkkamer een beetje na, en dus komen daar ook bordspellen te staan. En dus worden daar ook bordspellen gespeeld.

In totaal zit ik daar 9 weken. Ik probeer elke week een eigen thema mee te geven. De eerste week is dat 'Schip ahoy!'. Dit in verband met de havendagen in Coevorden.

De spellen die ik dan mee zal nemen zijn (onder voorbehoud):

• Zeevaarders van Catan. Net als de gewone Catan, maar dan met zeeroutes in aanvulling op wegen.
• VOC! Geblinddoekt naar de oost varen.
• Macao. Goederen verschepen.
• Tongiaki. De Stille Oceaan ontdekken.
• Martinique. De piratenschat vinden.
• Hanze. Goederen verschepen in de Oostzee.
• Land in Zicht! Nieuwe landen ontdekken.

Misschien schieten me later nog wel meer spellen te binnen. Op 1 juli gaan we open. Die gelegenheid heet de opklappening.

Hoeveel o's heeft Rozenoorlog?

Mag je een mening hebben over een spel na twee keer spelen? Natuurlijk mag dat! Rozenoorlog is:

• zwaar! En dan hebben we het over het gewicht van de doos.
• groots! En dan hebben we het over de ruimte die het op tafel nodig heeft.
• veeleisend! En dan hebben we het over het aantal spelers dat nodig is om het goed te kunnen spelen. Precies vier.

In Rozenoorlog ben je 1 van de 4 edelen die de baas wil worden over Engeland. Je bent de baas als je aan het eind van het spel de meeste invloedspunten hebt. Je krijgt lekker veel invloedspunten als je de meerderheid hebt in een landsdeel, maar er zijn nog vele andere manieren om ze te krijgen. Bijvoorbeeld door zowel de bisschop als het bijbehorende klooster onder je hoede te hebben, of door de meeste grote kastelen te bezitten.

Het spel bestaat uit 5 beurten. Aan het begin van elke beurt worden er kaarten onthuld waar elke speler uit mag kiezen. Op een kaart kan staan:

• een locatie;
• een edele;
• een bisschop;
• een schip;
• een groepje huurlingen.

Je hoeft er niks voor te betalen. Ze zijn gewoon van jou. En ze kunnen je geld en invloedspunten opleveren. Vooral geld kom je altijd tekort (je hebt het nodig om soldaten te kopen en om edelen, bisschoppen en schepen om te kopen), dus zorg voor voldoende inkomsten.

Daarna komen er grofweg drie fasen:

• plannen! Op je eigen speelbord geef je aan wat je allemaal wilt gaan doen. Edelen en boten kun je verplaatsen naar andere landsdelen, waardoor je invloed verplaatst wordt. Locaties kun je aanvallen mits je al aanwezig bent in het landsdeel. Edelen, bisschoppen en boten van anderen kun je omkopen. Je eigen edelen, bisschoppen en boten kun je wat geld toestoppen om te voorkomen dat ze worden omgekocht.
• uitvoeren! Tegelijk onthult iedereen de plannen, en dan is het een kwestie van uitzoeken wat de gevolgen daar van zijn. Dat is meestal snel gepiept, en soms een hele puzzel. De beurtvolgorde is hier belangrijk. Het 'twee honden vechten om een been'-principe is van kracht. Twee tegenstanders die vechten om een locatie kunnen dusdanig verzwakt raken dat een derde er fluitend naar binnen wandelt.
• punten! De machtsverhoudingen kunnen behoorlijk verschoven zijn. De machtigste en de op één na machtigste in een landsdeel krijgen punten. Daarna zijn er nog allerlei bonuspunten te verdelen. Een extraatje: elk landsdeel krijgt een 'kleur', rood of wit, en de twee spelers van de winnende kleur krijgen nog 5 punten op de koop toe.

Het speelbord aan het begin van de laatste beurt.

Het kan even duren voor je Rozenoorlog onder de knie hebt. Gelukkig bouwt het langzaam op, dus aan het eind is iedereen wel bij de les. Dan zijn er nog een paar kleine regeltjes die je over het hoofd hebt kunnen zien, en volgt er nog wat discussie, maar dat zal in een tweede potje voor niemand meer een probleem hoeven te zijn. Dan kan het grote verraden beginnen.

Pluspunten:
+ Lekker veel spelmateriaal voor je geld. + Mooie samenhang tussen geld verdienen, vechten en omkopen. + 'Halve' samenwerking is leuk.
Minpunten:
- Kan lang duren als spelers afgewogen keuzes willen maken. - Behoorlijk veel gehannes met blokjes en kaarten, lastig om het overzicht te bewaren. - Je hebt precies 4 spelers nodig.

Voor de liefhebbers van vechten en slaan in spellen biedt het voldoende om ze tevreden te houden, en voor de mensen die niet houden van vechten en slaan in spellen is er ook voldoende te doen. De 'oorlog' in Rozenoorlog is misschien een tikkeltje overdreven. Rozenintrige?

Iconografie op de schop

Een mens moet doelen hebben, en één van mijn doelen is het spel Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648 een metamorfose geven. Het zou zo maar kunnen dat dit één van de beste spellen ooit is, maar zeker weten doe ik het niet, want het is nogal ondoorzichtig hier en daar.

Wat ik als eerste onder handen heb genomen is de iconografie. Ik heb voor elk van de facties een symbool ontworpen.

Van links naar rechts: katholieken, habsburgers, adel, burgers en gereformeerden. 'Habsburgers' en 'burgers' zijn niet zo geschikt om naast elkaar als naam te gebruiken. Dat kan verwarring geven. 'Burgers' dan maar 'poorters' noemen? Daarover later meer.

Nou bedacht ik me later pas dat iconen helemaal niet nodig zijn. De 5 facties hebben namelijk een eigen kleur in het spel. Respectievelijk geel, rood, groen, blauw en oranje/bruin. Op zich valt daar ook nog wel wat aan te doen. Waarom niet tegengestelde kleuren voor de katholieken en de gereformeerden? En waarom is de adel niet blauw? Daarover later meer.

Toen ik toch bezig was heb ik ook icoontjes bedacht voor de steunkaders. Nu staat bij elk steunkader geschreven naar welke provincies steun kan worden overgebracht. Het lijkt me handig om dit te vervangen door icoontjes op de kaart. Sommige provincies zullen meerdere iconen hebben. Utrecht bijvoorbeeld. Dat heeft een universiteit, is een bisdom, en is bereikbaar door de watergeuzen. Misschien moet provincie Utrecht wel wat groter worden. Daarover later meer.

Van links naar rechts: Calvinisten, Watergeuzen, Londense handelaren, de keizer (van wat eigenlijk?) Frankrijk, Jezuïeten, Hugenoten, Spaanse schatkist, Oostenrijkse interventie.

Deze symbolen zou je leuk een kleur kunnen geven van de factie die ze mag gebruiken. Dan wel in horizontale banen, want dan blijven ze mooi symmetrisch.

Verdere overwegingen:

• Het symbool van de burgers kan gebruikt worden om bij een stad aan te geven dat het een handelsstad is.
• Het symbool van de gereformeerden kan worden gebruikt om bij een stad aan te geven dat er een universiteit is of kan komen.
• Het symbool van de Jezuïeten kan worden gebruikt om bij een provincie aan te geven dat het een bisdom is. (Noot: dat staat in de huidige versie van het spel bij een stad, maar dat kan verwarring geven, want het bezit van de stad geeft niet het bezit van het bisdom. Dat krijgt degene die de absolute meerderheid heeft in de provincie.)

U raadt het al: daarover later meer.

Nabrander

Nabrander: de spellengek top 100 in de vormgeving van de top 40. Mooi gemaakt door @movetherobber.

Verklaring van de kleurmarkering:

•  Spellen in oranje heb ik in bezit en gespeeld en stonden in mijn top 20.
• Spellen in geel heb ik in bezit en gespeeld 
• Spellen in roze heb ik in bezit en nog niet gespeeld. 
• Spellen in grijs heb ik bezeten.
• Spellen in groen heb ik gespeeld.

De spellengek top die van mij

De website spellengek.nl maakt elk jaar een top 100 van de lage landen. Hierna volgt mijn inzending dit jaar. Spellen die vetgedrukt staan hebben de top 100 gehaald, met daarachter hun plaats in het eindklassement.

- - -

Spellengek.nl top 100 – 2017

Van de spellen die ik in mijn top 20 opvoer komt doorgaans nog niet de helft in de top 100 terecht. Dit jaar heb ik daarom de top 100 van 2016 als uitgangspunt genomen voor mijn eigen lijst. Onder andere mijn traditionele nummer 1 klaverjassen heeft daardoor het veld moeten ruimen. Maar mijn favorieten uit de top 100 krijgen misschien een extra stimulans. Met dan natuurlijk op nummer 1:

1. Boonanza. (59) Uwe Rosenberg verdient een standbeeld in de bordspellenhemel alleen op basis van dit spel. Niet al te eenvoudig maar toch snel te leren. Het mooiste vind ik dat vals spelen (de volgorde van de kaarten in je hand veranderen) zo ontzettend makkelijk is. Het grenzeloze vertrouwen van Uwe in de rechtschapenheid van bordspelliefhebbers is ontroerend.

Daarna is het even zoeken. Veel publieksfavorieten als Dominion en Imperial Settlers kunnen me weinig bekoren omdat ze in mijn hoofd het mooie Engels begrip multiplayer solitaire oproepen. Je hoeft elkaar heus niet voortdurend van het bord af te meppen, maar een béétje interactie, een béétje gezamenlijkheid bij een bordspel is toch niet te veel gevraagd?

2. Twilight Struggle. (61) Twee jaar geleden mocht ik Twilight Struggle toevoegen aan de verzameling. Om daarna te ontdekken dat de jarenlange nummer 1-positie op BoardGameGeek volkomen terecht is. Het ziet er complex uit, maar het regelboek is kraakhelder, en de regels zijn relatief eenvoudig voor de enorme diepgang die het spel heeft.
3. Memoir '44. (36) Dit spel scoort vooral hoog op spelbeleving. Het zijn maar een paar simpele regels en een handvol dobbelstenen, en toch voelt het alsof het lot van je manschappen in jouw hand ligt. WO2 zal nooit meer hetzelfde zijn.
4. Het Stenen Tijdperk. (4) Pas laat in de collectie gekomen. Ooit op een spellenbeurs gespeeld en toen niet onder de indruk. Maar blijkt nu heel goed te passen in de spelgewoontes van het gezin.
5. Puerto Rico kaartspel. (81) Dit spel kenden we eerder dan de grote broer. Is de mindere qua spelbeleving en diepgang, maar komt veel vaker op tafel omdat je sneller kan beginnen en eerder klaar bent. Tegenwoordig speel ik het alleen nog maar middels de app. Op die manier heb ik al een paar mooie nieuwe tactieken kunnen uitproberen. Met een aquaduct en een zwarte markt kun je heel handig gebruik maken van die armoedige indigoververijen.
6. Agricola. (9) Toen we Agricola net hadden werd het bijna stuk gespeeld. Na een aantal jaren blijkt het een echte “stayer” te zijn. Wordt niet elk jaar veel gespeeld, maar wel elk jaar. Het is leuk om te merken dat het je altijd nog kan verrassen. Pas speelde ik met 4 eerstelingen en dacht het wel een beetje kalm aan te kunnen doen. Ternauwernood aan de hongerdood ontsnapt en met een schamele twintig-nog-wat punten onderaan geëindigd.
7. Pandemie. (18) Qua spelbeleving kunnen er weinig tippen aan Pandemie. Wie herinnert zich niet die ene keer dat met nog maar 1 uitbraak te gaan en nog maar 1 trekkaart op de stapel en het hele bord vol gekleurde blokjes het laatste medicijn uitgevonden werd? Of net niet? Heb het afgelopen jaar aan meerdere eerstelingen uit mogen leggen, en die waren allemaal enthousiast.
8. Brass. (75) Veel spellen zijn best vlot te leren omdat ze lijken op andere spellen. Want je moet grondstoffen verzamelen, of poppetjes aan het werk zetten. Brass kent geen gelijke. Dus het duurt even voor het in je hersenpan is doorgedrongen. Als het (steenkolen)vuurtje eenmaal is opgestookt, dan blijft het branden.
9. Love Letter. (43) Lekker Luchtig.
10. A Game of Thrones. Nu ik de TV-serie gezien heb begrijp ik het bordspel ook wat beter. Mooi alternatief voor de mensen die Risk wel een beetje zat zijn.
11. Yspahan. Een sfeervolle vormgeving en een innovatieve manier om dobbelstenen te gebruiken maken dit een pareltje.
12. Macao. Een sfeervolle vormgeving en een innovatieve manier om dobbelstenen te gebruiken maken dit een pareltje.
13. Take 5!. De spellenavonden van spellenvereniging ‘De Vrolijcke Gans’ worden regelmatig afgesloten met een paar potjes Take 5! Bedrieglijk eenvoudig.
14. Machiavelli. (53) Ik ben blij dat dit spel nog steeds gewoon in de Intertoys te krijgen is. Dat maakt dat nog meer mensen er bij toeval mee in aanraking gaan komen. Terecht. Goedkoper én rijker dan Catan.
15. SmallWorld. (42) De eerste stap in de bordspellenwereld voor mensen die Risk zat zijn.
16. Tikal. (41) Van de beroemde masker-trilogie is dit de beste. Dan komt denk ik toch door het Indiana Jones-thema, dat wat meer aanspreekt dan de tempelfeesten van Java en de kanalen van Mexica.
17. Ticket to Ride Europe. (27) Van de grote middelmatige drie (de andere twee zijn – vanzelfsprekend – Catan en Carcassonne) komt deze bij mij net iets hoger.
18. Puerto Rico. (1) Niet voor niets stond Puerto Rico jarenlang nummer 1 op BoardGameGeek. En het heeft de tand des tijds ook nog eens prima weten te doorstaan. Ik lees wel eens wat kritiek op het Spartaanse (gedateerde?) uiterlijk. Nou, opsmuk is bij bordspellen meestal een teken van onmacht. Puerto Rico is menig modepopje de baas.

En dan nog twee die er in 2016 niet in stonden, maar die toch echt dit jaar in de top 100 moeten komen:

19. Dominant Species. “Laten we maar gewoon beginnen”, hoor je nog wel eens zeggen. Bij Dominant Species was ik daar eerst wat huiverig voor. Want er kan zo veel. Maar na een paar rondes weet iedereen wel wat hij of zij beter had kunnen doen en is het volop eten en gegeten worden.
20. Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648. Het Wilhelmus uit het hoofd kennen? Op klompen kunnen lopen? De weg naar de dichtstbijzijnde coffeeshop kunnen wijzen? Nee: een exemplaar van “Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648” in huis hebben én kunnen spelen is wat mij betreft voldoende om het Nederlanderschap te kunnen bewijzen.

We gaan weer open!

Binnenkort valt hier meer te lezen over mijn avonturen bij De Vrolijcke Gans, mijn pogingen om Revolution: The Dutch Revolt 1568 - 1648 te verherbouwen, en de algehele verschuiving in de hobby. Met mogelijk een recensie hier en daar. Tot later.

Op de foto: VOC! Eén van de lelijkste spellen die ik ken. Ook daarover later meer.