Opgepast: opklappening!

Deze zomer werk ik vanuit mijn bloedeigen Opklapatelier. Daar bouw ik mijn werkkamer een beetje na, en dus komen daar ook bordspellen te staan. En dus worden daar ook bordspellen gespeeld.

In totaal zit ik daar 9 weken. Ik probeer elke week een eigen thema mee te geven. De eerste week is dat 'Schip ahoy!'. Dit in verband met de havendagen in Coevorden.

De spellen die ik dan mee zal nemen zijn (onder voorbehoud):

• Zeevaarders van Catan. Net als de gewone Catan, maar dan met zeeroutes in aanvulling op wegen.
• VOC! Geblinddoekt naar de oost varen.
• Macao. Goederen verschepen.
• Tongiaki. De Stille Oceaan ontdekken.
• Martinique. De piratenschat vinden.
• Hanze. Goederen verschepen in de Oostzee.
• Land in Zicht! Nieuwe landen ontdekken.

Misschien schieten me later nog wel meer spellen te binnen. Op 1 juli gaan we open. Die gelegenheid heet de opklappening.

Hoeveel o's heeft Rozenoorlog?

Mag je een mening hebben over een spel na twee keer spelen? Natuurlijk mag dat! Rozenoorlog is:

• zwaar! En dan hebben we het over het gewicht van de doos.
• groots! En dan hebben we het over de ruimte die het op tafel nodig heeft.
• veeleisend! En dan hebben we het over het aantal spelers dat nodig is om het goed te kunnen spelen. Precies vier.

In Rozenoorlog ben je 1 van de 4 edelen die de baas wil worden over Engeland. Je bent de baas als je aan het eind van het spel de meeste invloedspunten hebt. Je krijgt lekker veel invloedspunten als je de meerderheid hebt in een landsdeel, maar er zijn nog vele andere manieren om ze te krijgen. Bijvoorbeeld door zowel de bisschop als het bijbehorende klooster onder je hoede te hebben, of door de meeste grote kastelen te bezitten.

Het spel bestaat uit 5 beurten. Aan het begin van elke beurt worden er kaarten onthuld waar elke speler uit mag kiezen. Op een kaart kan staan:

• een locatie;
• een edele;
• een bisschop;
• een schip;
• een groepje huurlingen.

Je hoeft er niks voor te betalen. Ze zijn gewoon van jou. En ze kunnen je geld en invloedspunten opleveren. Vooral geld kom je altijd tekort (je hebt het nodig om soldaten te kopen en om edelen, bisschoppen en schepen om te kopen), dus zorg voor voldoende inkomsten.

Daarna komen er grofweg drie fasen:

• plannen! Op je eigen speelbord geef je aan wat je allemaal wilt gaan doen. Edelen en boten kun je verplaatsen naar andere landsdelen, waardoor je invloed verplaatst wordt. Locaties kun je aanvallen mits je al aanwezig bent in het landsdeel. Edelen, bisschoppen en boten van anderen kun je omkopen. Je eigen edelen, bisschoppen en boten kun je wat geld toestoppen om te voorkomen dat ze worden omgekocht.
• uitvoeren! Tegelijk onthult iedereen de plannen, en dan is het een kwestie van uitzoeken wat de gevolgen daar van zijn. Dat is meestal snel gepiept, en soms een hele puzzel. De beurtvolgorde is hier belangrijk. Het 'twee honden vechten om een been'-principe is van kracht. Twee tegenstanders die vechten om een locatie kunnen dusdanig verzwakt raken dat een derde er fluitend naar binnen wandelt.
• punten! De machtsverhoudingen kunnen behoorlijk verschoven zijn. De machtigste en de op één na machtigste in een landsdeel krijgen punten. Daarna zijn er nog allerlei bonuspunten te verdelen. Een extraatje: elk landsdeel krijgt een 'kleur', rood of wit, en de twee spelers van de winnende kleur krijgen nog 5 punten op de koop toe.

Het speelbord aan het begin van de laatste beurt.

Het kan even duren voor je Rozenoorlog onder de knie hebt. Gelukkig bouwt het langzaam op, dus aan het eind is iedereen wel bij de les. Dan zijn er nog een paar kleine regeltjes die je over het hoofd hebt kunnen zien, en volgt er nog wat discussie, maar dat zal in een tweede potje voor niemand meer een probleem hoeven te zijn. Dan kan het grote verraden beginnen.

Pluspunten:
+ Lekker veel spelmateriaal voor je geld. + Mooie samenhang tussen geld verdienen, vechten en omkopen. + 'Halve' samenwerking is leuk.
Minpunten:
- Kan lang duren als spelers afgewogen keuzes willen maken. - Behoorlijk veel gehannes met blokjes en kaarten, lastig om het overzicht te bewaren. - Je hebt precies 4 spelers nodig.

Voor de liefhebbers van vechten en slaan in spellen biedt het voldoende om ze tevreden te houden, en voor de mensen die niet houden van vechten en slaan in spellen is er ook voldoende te doen. De 'oorlog' in Rozenoorlog is misschien een tikkeltje overdreven. Rozenintrige?

Iconografie op de schop

Een mens moet doelen hebben, en één van mijn doelen is het spel Revolution: The Dutch Revolt 1568-1648 een metamorfose geven. Het zou zo maar kunnen dat dit één van de beste spellen ooit is, maar zeker weten doe ik het niet, want het is nogal ondoorzichtig hier en daar.

Wat ik als eerste onder handen heb genomen is de iconografie. Ik heb voor elk van de facties een symbool ontworpen.

Van links naar rechts: katholieken, habsburgers, adel, burgers en gereformeerden. 'Habsburgers' en 'burgers' zijn niet zo geschikt om naast elkaar als naam te gebruiken. Dat kan verwarring geven. 'Burgers' dan maar 'poorters' noemen? Daarover later meer.

Nou bedacht ik me later pas dat iconen helemaal niet nodig zijn. De 5 facties hebben namelijk een eigen kleur in het spel. Respectievelijk geel, rood, groen, blauw en oranje/bruin. Op zich valt daar ook nog wel wat aan te doen. Waarom niet tegengestelde kleuren voor de katholieken en de gereformeerden? En waarom is de adel niet blauw? Daarover later meer.

Toen ik toch bezig was heb ik ook icoontjes bedacht voor de steunkaders. Nu staat bij elk steunkader geschreven naar welke provincies steun kan worden overgebracht. Het lijkt me handig om dit te vervangen door icoontjes op de kaart. Sommige provincies zullen meerdere iconen hebben. Utrecht bijvoorbeeld. Dat heeft een universiteit, is een bisdom, en is bereikbaar door de watergeuzen. Misschien moet provincie Utrecht wel wat groter worden. Daarover later meer.

Van links naar rechts: Calvinisten, Watergeuzen, Londense handelaren, de keizer (van wat eigenlijk?) Frankrijk, Jezuïeten, Hugenoten, Spaanse schatkist, Oostenrijkse interventie.

Deze symbolen zou je leuk een kleur kunnen geven van de factie die ze mag gebruiken. Dan wel in horizontale banen, want dan blijven ze mooi symmetrisch.

Verdere overwegingen:

• Het symbool van de burgers kan gebruikt worden om bij een stad aan te geven dat het een handelsstad is.
• Het symbool van de gereformeerden kan worden gebruikt om bij een stad aan te geven dat er een universiteit is of kan komen.
• Het symbool van de Jezuïeten kan worden gebruikt om bij een provincie aan te geven dat het een bisdom is. (Noot: dat staat in de huidige versie van het spel bij een stad, maar dat kan verwarring geven, want het bezit van de stad geeft niet het bezit van het bisdom. Dat krijgt degene die de absolute meerderheid heeft in de provincie.)

U raadt het al: daarover later meer.